ไส้กรองน้ำมีกี่แบบ แตกต่างกันอย่างไร เลือกให้เหมาะสมกับการใช้งาน

ไส้กรองน้ำ เป็นชิ้นส่วนสำคัญของเครื่องกรองน้ำ เป็นตัวช่วยให้น้ำดื่มสะอาด ไม่มีสิ่งเจือปน มีให้เลือกใช้หลายแบบขึ้นอยู่กับความต้องการ แต่ละแบบมีดียังไง แบบไหนเหมาะกับบ้านคุณ

ไส้กรองน้ำ มีหน้าที่อะไร

ไส้กรองน้ำ มีหน้าที่เป็นตัวปิดกั้นหรือดักจับเชื้อจุลินทรีย์และแบคทีเรียที่มีขนาดเล็ก เศษสิ่งสกปรก และฝุ่นละอองขนาดเล็กที่เจอปนมากับน้ำไม่ให้ไหลผ่านไปได้ โดยใช้กระบวนการทางเคมี หรือกระบวนการทางชีวภาพเพื่อใช้กรองน้ำดื่มให้ไร้สิ่งเจือปน

โดยไส้กรองน้ำมีกระบวนการทำงานโดยไส้กรองจะเป็นตัวกรองในการร่อน และดูดซับ การแลกเปลี่ยนประจุไอออนและกระบวนการอื่นๆ เพื่อกำจัดสารที่ไม่ต้องการออกจากน้ำ ตัวไส้กรองน้ำสามารถกำจัดอนุภาคที่มีขนาดเล็กกว่ารูที่น้ำไหลผ่านได้ เช่น ฝุ่นละออง แบคทีเรีย ไนเตรตหรือเชื้อโรค^1,2

ไส้กรองน้ำ สำคัญยังไง

ไส้กรองน้ำ เป็นส่วนประกอบสำคัญในการกรองน้ำให้บริสุทธิ์ เป็นกระบวนการกำจัดหรือลดความเข้มข้นของอนุภาคต่างๆ รวมถึงอนุภาคแขวนลอย ปรสิต แบคทีเรีย สาหร่าย ไวรัส และเชื้อรา ตลอดจนสารปนเปื้อนทางเคมีและชีวภาพอื่นๆ ไส้กรองเครื่องกรองน้ำมีความสำคัญมาก หากใช้ไส้กรองน้ำ จะทำให้ได้น้ำสะอาดมาใช้ประโยชน์ได้มากมาย ไม่ว่าจะอุปโภคบริโภค เช่น ใช้ไส้กรองน้ำดื่มในบ้าน ร้านอาหาร ร้านกาแฟ ทางการแพทย์ หรือแม้กระทั่งใช้ในอุตสาหกรรมขนาดเล็กและใหญ่¹

ไส้กรองน้ำมีกี่ประเภท แต่ละประเภทต่างกันอย่างไร

ในปัจจุบัน มีไส้กรองน้ำให้เลือกมากมาย โดยต้องเลือกซื้อให้ถูกต้องตามความเหมาะสม และการใช้งาน หากจะถามว่าไส้กรองน้ำมีกี่แบบ ต้องบอกว่ามีหลายแบบด้วยกันแต่ละแบบมีจุดเด่นที่แตกต่างกัน ดังต่อไปนี้

1. ไส้กรองน้ำ UV 

ลักษณะของไส้กรองน้ำแบบ UV มีจุดเด่นอยู่ที่การใช้แสงอัลตราไวโอเลตฆ่าเชื้อโรค ความยาวคลื่นรังสียูวีจะรบกวน DNA ของสิ่งมีชีวิตในน้ำจำพวกแบคทีเรีย ไวรัส ปรสิต และเชื้อรา ไม่ให้สามารถแพร่พันธุ์ได้อีก ข้อเสียคือต้องเปลี่ยนใหม่ทุกปี และไม่สามารถกำจัดสิ่งปนเปื้อน เช่น สิ่งมีชีวิต เศษฝุ่น หรือไมโครพลาสติกออกจากน้ำได้ จึงเหมาะสำหรับเป็นส่วนเสริมให้ระบบกรองน้ำที่ไม่สามารถจัดการกับเชื้อไวรัส หรือแบคทีเรียได้⁴

2. ไส้กรองน้ำ RO

ลักษณะของไส้กรองน้ำแบบ RO มีจุดเด่นอยู่ที่สามารถกรองสิ่งสกปรกและสารละลายในน้ำหลายขั้นตอน ซึ่งขั้นตอนสุดท้ายน้ำจะไหลจากด้านที่มีสารปนเปื้อนมากไปยังฝั่งที่มีสารปนเปื้อนน้อย เป็นไส้กรองที่ผลิตน้ำดื่มให้มีความสะอาดและบริสุทธิ์มาก เหมาะกับการใช้งานแบบทั้งครัวเรือน ร้านอาหาร และพิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ⁵

3. ไส้กรองน้ำคาร์บอน

ลักษณะของไส้กรองน้ำแบบคาร์บอน มีจุดเด่นอยู่ที่สามารถกรองกลิ่น สี คลอรีน สารพิษ และโลหะหนักบางชนิดในน้ำได้ แต่อาจจะไม่สามารถกรองไวรัส หรือแบคทีเรีย ที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่าได้²

4. ไส้กรอง Carbon + UV 

ไส้กรองน้ำแบบ Carbon + UV สามารถกรองเอากลิ่น สี คลอรีน สารพิษ โลหะหนักบางชนิดที่อยู่ในน้ำพร้อมทั้งใช้แสงอัลตราไวโอเลตฆ่าเชื้อโรคในน้ำ ทำให้สามารถกำจัดสิ่งปนเปื้อนในน้ำออกได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ ถือว่าเป็นการกรองสิ่งสกปรกออกได้ดีที่สุดในบรรดาไส้กรองน้ำทั้งหมด มั่นใจได้ว่าน้ำจะสะอาด ไร้สารปนเปื้อน

ปัจจุบัน เครื่องกรองน้ำอีสปริง เป็นเครื่องกรองน้ำที่ใช้ไส้กรองคาร์บอนกัมมันต์ ผสมผสานกับหลอด UV-C LED ที่ใช้ได้ยาวนานถึง 10 ปี และเป็นเครื่องกรองน้ำรายแรกที่ได้รับการรับรองประสิทธิภาพจาก NSF ทั้งระบบ สามารถกำจัดสิ่งปนเปื้อนในน้ำได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ โดยกำจัดแบคทีเรียได้ถึง 99.9999% กำจัดไวรัส 99.99% และกำจัดจุลินทรีย์ 99.9%

5. ไส้กรองน้ำเมมเบรน

ลักษณะของไส้กรองน้ำแบบเมมเบรน มีจุดเด่นอยู่ที่สามารถกรองความขุ่น แบคทีเรีย สารแขวนลอย และสิ่งสกปรกต่างๆ ในน้ำ และในปัจจุบันได้มีการพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ให้สามารถกรองไมโครพลาสติกที่ปนเปื้อนในน้ำได้อีกด้วย ซึ่งสามารถตรวจสอบได้จากเครื่องหมาย NSF 401 ไส้กรองประเภทนี้จึงเหมาะกับการกรองน้ำใช้ในครัวเรือน และเหมาะกับเครื่องกรองน้ำที่โรงงานอุตสาหกรรมต่างๆ ใช้บำบัดน้ำเสียเพื่อนำน้ำกลับมาใช้ใหม่ หรือก่อนปล่อยลงแม่น้ำ⁶

6. ไส้กรองน้ำเซรามิก

ลักษณะของไส้กรองน้ำแบบเซรามิก มีจุดเด่นอยู่ที่สามารถกรองสิ่งมีชีวิตขนาดเล็ก เชื้อโรค แบคทีเรีย และสิ่งสกปรกไม่ให้หลุดมากับน้ำ ไส้กรองน้ำแบบเซรามิกสามารถถอดออกมาทำความสะอาดได้ เรียกได้ว่าเป็นไส้กรองน้ำที่เหมาะกับการกรองน้ำดื่มที่คงแร่ธาตุไว้ในน้ำ แต่ไม่มีเชื้อโรคและสิ่งสกปรก²

7. ไส้กรองน้ำ 3 ขั้นตอน

ไส้กรองน้ำ 3 ขั้นตอน คือไส้กรองน้ำแบบพื้นฐานที่ใช้กันตามครัวเรือน โดยผ่านไส้กรองหยาบช่วยขจัดตะกอนและสิ่งสกปรก ต่อด้วยไส้กรองคาร์บอนที่กรองแบคทีเรีย คลอรีน และสิ่งปนเปื้อนอื่นๆ ขั้นตอนสุดท้ายคือไส้กรองกลิ่นรส โดยใช้แรงดันน้ำอัดให้ทะลุผ่านไส้กรองทั้ง 3 ขั้นตอน เพื่อช่วยเพิ่มประสิทธิภาพให้ได้น้ำเปล่าโดยไม่เหลืออะไรเจือปน

ข้อเสียของไส้กรองน้ำประเภทนี้ คือทำให้เหลือน้ำทิ้งเปล่าเป็นจำนวนมาก⁷ รวมถึงแรงดันน้ำที่อัดเข้าตัวไส้กรอง อาจทำให้เยื่อไส้กรองแต่ละชั้นฉีกขาดได้ จึงต้องเปลี่ยนไส้กรองทุก 3 เดือน โดยที่ระหว่างนั้น ผู้ใช้งาน ไม่มีทางรู้ได้เลยว่าไส้กรองมีการฉีกขาดมากน้อยแค่ไหนแล้ว

8. ไส้กรองน้ำ 5 ขั้นตอน 

พัฒนามาจากไส้กรองน้ำ 3 ขั้นตอน โดยเพิ่มรังสีอัลตราไวโอเลต และตัวกรองตะกอนที่ใหญ่ขึ้นสำหรับน้ำบาดาลโดยเฉพาะ⁷ แม้จะมีประสิทธิภาพการกรองน้ำที่ดีกว่าไส้กรองน้ำ 3 ขั้นตอน แต่ก็มีจุดด้อยที่เหมือนกันคืออายุการใช้งาน และตรวจสอบประสิทธิภาพได้ยาก ต้องหมั่นเปลี่ยนไส้กรองใหม่บ่อยๆ

9. ไส้กรองน้ำ Alkaline

ลักษณะของไส้กรองน้ำแบบ Alkaline คือการใช้สารอัลคาไลน์ที่มีประสิทธิภาพในการกรองน้ำเพื่อปรับค่า pH ในน้ำให้อยู่ที่ 7.5 - 8.5 ซึ่งเป็นค่าที่ปลอดภัย สามารถดื่มได้ และช่วยลดกลิ่นของน้ำ ปรับรสชาติของน้ำให้ดียิ่งขึ้น รวมไปถึงประสิทธิภาพในการดักจบฝุ่นละออง โลหะหนักบางชนิดที่ปนเปื้อนอยู่ในน้ำ

ไส้กรองน้ำมีอายุการใช้งานเท่าไร

โดยปกติไส้กรองน้ำมีอายุการใช้งานประมาณ 6-12 เดือนขึ้นอยู่กับชนิดของไส้กรองน้ำ ตามหลักแล้วแนะนำให้เปลี่ยนไส้กรองเครื่องกรองน้ำทุกๆ 12 เดือนหรือเปลี่ยนไส้กรองน้ำตามอายุการใช้งาน แต่ควรเปลี่ยนไวขึ้นหากมีการใช้ไส้กรองน้ำดื่มบ่อย เพราะตัวกรองจะสะสมสิ่งสกปรกต่างๆ ในระหว่างกระบวนการกรองน้ำที่สะสมอยู่ตลอดเวลา⁸

วิธีดูแลไส้กรองน้ำ ให้ใช้งานได้นานขึ้น

วิธีสุดง่ายในการดูแลไส้กรองน้ำให้ใช้ได้นานขึ้นคือ ใช้เครื่องกรองน้ำที่มีคุณภาพ สามารถติดตามประสิทธิภาพของไส้กรองได้ รวมถึงเปลี่ยนไส้กรองน้ำตามคำแนะนำเพื่อรักษาประสิทธิภาพของระบบการกรองไม่ให้ใช้งานหนักเกินไป และต้องหมั่นทำการบำรุงรักษาไส้กรองน้ำดื่มเพื่อลดการสึกหรอหรือความเสียหาย⁹

สรุป

ไส้กรองน้ำมีหน้าที่คัดกรองสิ่งสกปรกและสารต่างๆ ออกจากน้ำ เช่น สารเคมี สารปนเปื้อน และเชื้อจุลินทรีย์ ป้องกันไม่ให้สารเหล่านี้เข้าสู่น้ำที่ต้องนำไปใช้อุปโภคบริโภค หากเลือกไส้กรองเครื่องกรองน้ำที่เหมาะสมช่วยให้ระบบการกรองน้ำทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ และสามารถรักษาคุณภาพของน้ำได้ในระยะยาว โดยมีอายุการใช้งานโดยเฉลี่ยประมาณ 6-12 เดือน ซึ่งระยะเวลาจะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับการใช้งานตัวไส้กรองน้ำด้วย นอกจากนั้นต้องใช้ไส้กรองน้ำดื่มที่มีคุณภาพสูง เปลี่ยนตัวกรองตามระยะเวลาที่แนะนำ และหมั่นบำรุงรักษา เพื่อยืดระยะเวลาใช้งานไส้กรองน้ำให้นานขึ้น

Reference

1. Lueptow, Richard M. Water Filtration. Sciencedirect.com. Published 2016. Retrieved 27 February 2024.

2. Acknowledgements. Water filters for your home. Healthywa.wa.gov.au. Published 17 March 2021. Retrieved 27 February 2024.

3. N. Mao. Nonwoven fabric filters. Sciencedirect.com. Published 2016. Retrieved 28 February 2024.

4. John Woodard. What is a UV Water Purifier and How Does It Work?. Freshwatersystems.com  Published 23 June 2023. Retrieved 28 February 2024.

5. John Woodard. What Is a Reverse Osmosis System and How Does It Work?. freshwatersystems.com. Published 16 October 2023. Retrieved 28 February 2024.

6. Jane Marsh. 5 Types of Filters at Water Treatment Plants. environment.co. Published 27 March 2023. Retrieved 29 February 2024.

7. Admin Vita Filters. 3 Stage Vs. 5 Stage RO Systems: What's The Difference?. vitafilters.com. Published 21 Feb 2023. Retrieved 29 February 2024.

8. No Author. HOW LONG DO WATER FILTERS LAST. billi.com.au. Published (no date). Retrieved 29 Feb 2024.

9. No Author. Tips for Extending the Lifespan of Water Filtration System. Eurekaforbes.com. Published 25 Nov 2023. Retrieved 29 February 2024.

---

---