อาการแพ้ไรฝุ่น คืออะไร กำจัดปัญหาที่ต้นตอก่อนป่วยเรื้อรัง

ไรฝุ่น คือ หนึ่งในสารก่อภูมิแพ้ตัวร้ายในบ้านของเรา ยิ่งสูดหายใจเอาไรฝุ่นในอากาศเข้าไปมากเท่าไร ยิ่งกระตุ้นให้เกิดอาการจาม คัดจมูกเรื้อรัง และไวต่อสารก่อภูมิแพ้มากขึ้นเรื่อยๆ จนอาจนำไปสู่โรคภูมิแพ้ โรคไซนัส และโรคในระบบทางเดินหายใจอื่นๆ ได้ในที่สุด หากเริ่มมีอาการแพ้ไรฝุ่น ควรหาวิธีกำจัด และป้องกันปัญหาตั้งแต่ต้นตอ เพื่อสุขภาพทางเดินหายใจที่ดีของทุกคนในบ้าน

ไรฝุ่นคืออะไร

ไรฝุ่น คือ แมลงที่มีขนาดเล็กมาก ความยาว 0.1-0.3 มิลลิเมตร มนุษย์ไม่สามารถมองเห็นไรฝุ่นได้ด้วยตาเปล่า ไรฝุ่นมักปะปนอยู่กับฝุ่นภายในบ้าน และอาศัยการกินเซลล์ผิวหนังที่มนุษย์ผลัดออกมาเป็นอาหาร ซึ่งในแต่ละวันผิวหนังของมนุษย์จะผลัดเซลล์ออกมามากกว่า 1.5 กรัม ซึ่งเป็นปริมาณที่มากพอจะเลี้ยงไรฝุ่นได้ถึง 1 ล้านตัว¹

สาเหตุที่ร่างกายแพ้ไรฝุ่น

จากข้อมูลของ Allergy UK ได้ระบุว่าสารที่ก่อให้เกิดภูมิแพ้ภายในบ้านมีหลายประเภท ได้แก่ เชื้อรา สะเก็ดผิวหนังสัตว์เลี้ยง ฝุ่นภายในบ้าน และไรฝุ่น โดยโรคแพ้ไรฝุ่นเกิดจากการที่เมื่อร่างกายสัมผัสไรฝุ่น หรือสูดหายใจเอาซากไรฝุ่นเข้าไป ทำให้ภูมิคุ้มกันสร้างสารต้านขึ้นมา และเมื่อสะสมเป็นเวลานาน สารต้านก็กระตุ้นให้ร่างกายมีความไวต่อไรฝุ่น และซากไรฝุ่นมากยิ่งขึ้น จนเกิดอาการไอ จาม น้ำมูกไหล ระบบหายใจผิดปกติ คันผิวหนัง ผดผื่น รวมไปถึงโรคหอบหืด และโรคผิวหนังบางชนิดอีกด้วย³

ไรฝุ่นมักอาศัยอยู่บนเครื่องนอน ผ้าม่าน หรือ โซฟา รวมไปถึงเกาะอยู่ตามขนของสัตว์เลี้ยงด้วย หากไม่หมั่นกำจัดไรฝุ่นและซากไรฝุ่นออกไป ก็อาจกระตุ้นให้ร่างกายเกิดอาการแพ้ตามสาเหตุข้างต้นนั่นเอง²

แพ้ไรฝุ่นมีอาการเป็นอย่างไร

ผู้ที่แพ้ไรฝุ่นโดยทั่วไป มักพบอาการดังต่อไปนี้

• คันผิวหนัง เป็นผื่นแพ้ไรฝุ่น
• คัดจมูก จาม น้ำมูกไหล และแน่นจมูก
• คันคอ เจ็บคอ ระคายเคืองคอ มีเสมหะ
• คันตา แสบตา น้ำตาไหล
• กรณีอาการที่พบในผู้เป็นโรคหอบหืด ได้แก่ แน่นหน้าอก หายใจลำบาก หายใจมีเสียงวี๊ด และมีอาการหอบหืดในช่วงกลางคืน หรือตื่นนอน¹

วิธีกำจัดไรฝุ่น หยุดอาการแพ้

หากมีอาการไอ จาม หรือผดผื่นคัน ทุกครั้งที่เข้าบ้าน หรือเข้าห้องนอน อาจสันนิษฐานได้ว่า มีอาการแพ้ไรฝุ่น ควรหาวิธีการกำจัดไรฝุ่นภายในบ้านโดยเร็ว เพื่อสุขภาพที่ดีของทุกคนในครอบครัว โดยการกำจัดไรฝุ่นมีวิธีการ ดังนี้

ใช้เครื่องฟอกอากาศ

ตัวช่วยสำคัญสำหรับผู้มีอาการแพ้ไรฝุ่น หรือแพ้ฝุ่นในห้อง คือ การติดตั้>เครื่องฟอกอากาศไว้ในห้อง เพื่อช่วยกรองอากาศ และสารปนเปื้อนในอากาศ ทำให้อากาศภายในห้องมีความสะอาด และปลอดภัยต่อผู้อยู่อาศัยมากขึ้น

ควรเลือกเครื่องฟอกอากาศที่ได้รับการรับรองจาก Allergy UK ซึ่งมีแผ่นกรองอากาศ (HEPA Filter) ที่มีคุณภาพสูงกว่าแผ่นกรองฝุ่น HEPA ทั่วไปในท้องตลาด สามารถกรองสารก่อภูมิแพ้ประเภทต่างๆ กรองสิ่งปนเปื้อนที่มีขนาดเล็ก และละเอียดมากกว่า 0.3 ไมครอนได้ รวมถึงกรองซากไรฝุ่น ละอองเกสร สปอร์เชื้อรา แบคทีเรีย หรือแม้แต่ไวรัสต่างๆ ออกจากอากาศภายในบ้านที่เราต้องสูดหายใจเข้าไปทุกวันได้จริง

ทำความสะอาดบ้านเป็นประจำ

สิ่งที่ตัวไรฝุ่น และเชื้อราชอบมากที่สุดก็คือ ความชื้น ดังนั้น จึงควรทำความสะอาดบ้าน และทำให้บ้านแห้งอยู่เสมอ โดยการหมั่นเปิดหน้าต่าง และประตูโดยเฉพาะในห้องนอน เพื่อให้อากาศปลอดโปร่งถ่ายเทได้สะดวก รวมถึงการเปิดเครื่องปรับอากาศ หรือเปิดช่องระบายความร้อน เพื่อช่วยให้อากาศภายในบ้านไหลเวียนได้ดีขึ้น และยังช่วยขับไล่ความชื้น ไรฝุ่น และป้องกันการเจริญเติบโตของเชื้อราได้³

ซักผ้าปูที่นอน ปลอกหมอน และผ้าห่ม

การซักผ้าปูที่นอน ปลอกหมอน และผ้าห่มเป็นประจำ แม้ว่าจะไม่สามารถกำจัดซากไรฝุ่นได้ 100% แต่ก็เป็นอีกหนึ่งวิธีที่จะช่วยกำจัดตัวไรฝุ่นได้ โดยใช้อุณหภูมิน้ำซักที่ 60 องศาเซลเซียสขึ้นไป และอบผ้าให้แห้งด้วยเครื่องทำความร้อน³

นอกจากนี้ ในแต่ละวันควรเอาผ้าห่มตากแยกจากที่นอน หรือตากผ้าเช็ดตัวไว้บนเก้าอี้แทนการวางกองไว้กับเสื้อผ้า หรือบนที่นอน เพื่อให้ที่นอนมีอากาศถ่ายเท และระบายอากาศ ไม่ให้เป็นแหล่งเจริญเติบโตของตัวไรบนที่นอนได้

เลือกใช้เครื่องนอนป้องกันไรฝุ่น

ปัจจุบันได้มีการพัฒนาผลิตภัณฑ์เครื่องนอนป้องกันไรฝุ่นที่มีทั้งผ้าปูที่นอน ปลอกหมอน และผ้าห่ม ซึ่งออกแบบมาให้ไรฝุ่นเกาะได้ยากกว่าเครื่องนอนทั่วไป ผู้ที่มีความกังวลเกี่ยวกับอาการแพ้ไรฝุ่นจึงควรเลือกใช้เครื่องนอนป้องกันไรฝุ่น เพื่อความสะอาดและป้องกันอาการแพ้ที่เกิดจากไรฝุ่นภายในบ้านนั่นเอง

ดูแลสัตว์เลี้ยงอย่างเหมาะสม

ผู้ที่มีสัตว์เลี้ยงภายในบ้านควรดูแลรักษาความสะอาดโดยการหมั่นกำจัดฝุ่นภายในบ้าน โดยเฉพาะฝุ่นที่เกิดจากสะเก็ดผิวหนังของสัตว์เลี้ยงที่ฟุ้งกระจายภายในบ้าน ทำความสะอาดเครื่องนอน ของเล่นของสัตว์เลี้ยงด้วยน้ำร้อน ใช้เครื่องดูดฝุ่นทำความสะอาดพรมปูพื้น และพื้นบ้านให้ได้มากที่สุด³ รวมไปถึงการหมั่นทำความสะอาดเฟอร์นิเจอร์ที่เป็นผ้า และผ้าม่าน ซึ่งเป็นวัสดุที่ไรฝุ่นมักไปเกาะตัวอยู่ หากเป็นไปได้ ควรใช้การทำความสะอาดด้วยน้ำร้อนจะช่วยกำจัดไรฝุ่นได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

เลือกซื้อของเล่นที่ซักได้ให้เด็กๆ

สำหรับบ้านที่มีเด็กเล็กอาศัยอยู่ด้วย ต้องให้ความสำคัญกับการเลือกของเล่น และการทำความสะอาดของเล่น เพราะเด็กเล็กอาจนำของเล่นเข้าปาก ซึ่งของเล่นที่ให้เด็กๆ เล่น ควรเป็นของเล่นที่สามารถซักทำความสะอาดได้ โดยควรทำความสะอาดในน้ำร้อนอุณหภูมิ 60 องศาเซลเซียสขึ้นไป เพื่อกำจัดไรฝุ่นที่เกาะอยู่บนของเล่น และใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่ปราศจากน้ำหอม เหมาะสำหรับผิวแพ้ง่ายด้วย³

สรุป

ไรฝุ่น คือ แมลงขนาดเล็กมากที่ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า มักอาศัยอยู่ตามที่นอน และส่วนต่างๆ ของบ้าน ไรฝุ่นส่งผลกระทบต่อสุขภาพของผู้อยู่อาศัย เช่น ก่อให้เกิดโรคภูมิแพ้ โรคแพ้ไรฝุ่น อาการแพ้ไรฝุ่นบนผิวหนัง และอื่นๆ ซึ่งไรฝุ่นเป็นสิ่งที่ป้องกัน และกำจัดได้ด้วยการทำความสะอาดบ้าน โดยเฉพาะเครื่องนอน เฟอร์นิเจอร์ และดูแลความสะอาดของสัตว์เลี้ยงภายในบ้าน รวมไปถึงการเลือกใช้>เครื่องฟอกอากาศ ที่มีประสิทธิภาพสูง พร้อมมีสัญลักษณ์ Allergy UK รับรอง สามารถกรองอากาศภายในบ้านให้สะอาด และปลอดภัย เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดผลเสียต่อสุขภาพของผู้อยู่อาศัยอันเกิดจากไรฝุ่นได้ในระยะยาว

Reference

1. AllergyUK. Your quick guide to: Indoor Air Quality. allergyuk.org. Retrieved 20 July 2023.
2. Bumrungrad. ไรฝุ่นตัวร้ายกับโรคภูมิแพ้. bumrungrad.com. Published 29 July 2020. Retrieved 20 July 2023.
3. ปวีณ เพชรรักษ์. “ไรฝุ่น” สัตว์ตัวจิ๋ว สาเหตุโรคภูมิแพ้!. theworldmedicalcenter.com. Retrieved 20 July 2023.

---

---